De LimburgCollectie is de spiegel van de Limburgse samenleving, vastgelegd in collecties van musea, archieven, bibliotheken en verenigingen. Het is een rijke, veelomvattende verzameling van publicaties in of over Limburg en objecten die de geschiedenis van Limburg in zich dragen. Denk aan boeken en oude drukken, kaarten, grafiek, reisverslagen van Jezuïeten, maar ook aan kunstobjecten, artefacten en archiefstukken. Als samenwerkende organisaties willen wij deze LimburgCollectie behouden voor de toekomst, (digitaal) toegankelijk maken, bekendheid geven en op een aansprekende manier laten beleven door een zo breed mogelijk publiek.
Wat is er allemaal te vinden in de #LimburgCollectie? Om dat te laten zien zullen we iedere maand een bijzonder stuk delen uit een van de collecties van de deelnemers en partners. Deze maand uitgelicht: De buste van Sint Servaas – een bijzonder object dat getuige is van levend erfgoed. De schatkamer van Sint Servaas en SRAL vertellen over de geschiedenis van dit object en hoe het bij het restauratieatelier onderzocht wordt.
De oorsprong van de collectie
Stichting Schatkamer Sint Servaas beheert, behoudt en presenteert in opdracht van de parochie alle roerende kunstobjecten in en om de Sint-Servaasbasiliek en bijgebouwen. De oorsprong van de collectie ligt bij de heilige relieken die in de vierde eeuw door bisschop Servatius vanuit Tongeren naar Maastricht werden overgebracht samen met de bisschoppelijke zetel. Het graf van Servaas vormt samen met de reliekencollectie tot de dag van vandaag een magneet voor pelgrims. De ‘kerncollectie’ is wettelijk beschermd cultuurgoed onder de naam “Verzameling van de Servaaskerk” en bestaat uit de oorspronkelijke kapittelschat aangevuld met enkele unieke veelal middeleeuwse objecten.
Het borstbeeld van Sint Servaas
De portretbuste van de heilige Servaas is een laat-16e-eeuwse reliekhouder met een deel van de schedel van Sint-Servaas. Het borstbeeld is gemaakt van verguld en verzilverd koper en is bezet met edelstenen. Het bevat mogelijk onderdelen van een oudere versie uit circa 1400. Het voetstuk is vervaardigt in 1908 door de Akense edelsmid August Witte.
Tijdens de zevenjaarlijkse heiligdomsvaarten werd het borstbeeld dagelijks vanaf de dwerggalerij aan de verzamelde menigte op het Vrijthof getoond. Vanaf 1567 mocht de buste vanwege zijn kwetsbaarheid niet vaker dan tweemaal per jaar deelnemen aan processies.
Restauratie
SRAL heeft dit jaar de kerncollectie van de schatkamer geïnspecteerd en een conditiebepaling verricht. Ook het borstbeeld van Sint Servaas, met daarin het schedelreliek van de heilige, werd onder de loep genomen. Arnold Truyen, SRAL-restaurator beelden en polychrome objecten heeft het borstbeeld grondig onderzocht en er een aantal röntgenfoto's gemaakt om te zien hoe het van binnenuit opgebouwd is. Het huidige beeld verkeert in goede staat. Alleen enkele edelstenen ontbreken. Aan de mijter van Servaas hangen aan weerszijden linten, uitgevoerd in fijn metaalwerk. Als het beeld wordt rondgedragen, bewegen die linten alsof het stof is. Daardoor zijn er gebruikssporen ontstaan. Deze sporen zijn getuigen van het gebruik van het borstbeeld. Samen met conservator Pieternel Coenen, is er overeengekomen, om deze slijtplekken niet verdoezelen. Zij zijn namelijk juist een bewijs van het immaterieel erfgoed. Er wordt wel voor gezorgd dat de slijtplekken niet meer worden om toekomstige mogelijke schade te voorkomen.
Meer info over de schatkamer in de Sint Servaas Basiliek: Sint Servaas Basiliek en schatkamer Maastricht
Meer info over SRAL: www.sral.nl
Coöperatie Erfgoed Limburg U.A.
Steegstraat 5
6041 EA Roermond
