De LimburgCollectie uitgelicht #11: Historisch Centrum Limburg

De LimburgCollectie uitgelicht #11: Historisch Centrum Limburg

De LimburgCollectie is de spiegel van de Limburgse samenleving, vastgelegd in collecties van musea, archieven, bibliotheken en verenigingen. Het is een rijke, veelomvattende verzameling van publicaties in of over Limburg en objecten die de geschiedenis van Limburg in zich dragen. Denk aan boeken en oude drukken, kaarten, grafiek, reisverslagen van Jezuïeten, maar ook aan kunstobjecten, artefacten en archiefstukken. Als samenwerkende organisaties willen wij deze LimburgCollectie behouden voor de toekomst, (digitaal) toegankelijk maken, bekendheid geven en op een aansprekende manier laten beleven door een zo breed mogelijk publiek.

Wat is er allemaal te vinden in de #LimburgCollectie? Om dat te laten zien zullen we iedere maand een bijzonder stuk delen uit een van de collecties van de deelnemers en partners. Deze maand kunt u op de website lezen over de vele collecties van het Historisch Centrum Limburg.

Hét Limburgs archief

Het Historisch Centrum Limburg (HCL) verzamelt, beheert en presenteert archieven en collecties van Limburgse instellingen en particulieren, gebaseerd op de hedendaagse ontwikkelingen in het archiefwezen. Zo wil het HCL haar publiek op zoveel mogelijk manieren interesseren voor het Limburgse verleden. Dat doen we door historisch onderzoek te doen en mogelijk te maken. Ook inspireren we door te acteren vanuit de unieke geografische en historische plek die de Euregio is.

Het HCL beschikt momenteel over ongeveer 25 kilometer archief in Maastricht en ongeveer 6 kilometer in Heerlen. In de eerste plaats zijn dit archieven van de overheid. Daarnaast heeft het HCL belangrijke particuliere archieven in huis: van kerkgenootschappen, verenigingen, stichtingen, bedrijven, kastelen, families en personen. Deze archieven zijn in principe allemaal openbaar en in te zien in onze studiezalen.

Schatkamer

In onze vesting in Maastricht hebben we een heuse schatkamer waarin onze bijzonderste archiefstukken worden bewaard. Maar wat is er zoal te vinden in de schatkamer van het HCL? Denk hierbij bijvoorbeeld aan het oudste archiefstuk van Nederland (uit omstreeks 960). Maar ook een register op een rol van meer dan twee meter lang, een (ver)bouwtekening van de Sint Servaaskerk in Maastricht uit omstreeks 1460, een soldatenbrief uit Napoleons Grande Armée en de oudste foto van Nederland: een daguerreotypie uit 1844!

Onze schatkamer is alleen te bezichtigen tijdens rondleidingen. Maar geen nood! De schatkamer is ook digitaal te bezoeken via de website van het HCL.

 

Typerend

Eén van de belangrijkste documenten die bij het HCL bewaard wordt is ongetwijfeld de Annales Rodenses (Rolducse jaarboeken). Deze vormen samen een middeleeuwse kroniek van de abdij Rolduc, die bij Kerkrade ligt. De oorspronkelijke annalen behandelden de periode van 1104 tot 1157.

Het eerste deel (1104-1107) gaat hoofdzakelijk over de stichting van de abdij door Ailbertus van Antoing en de werken van de stichter. In het volgende deel worden kronings- en overlijdensdata van koningen, keizers en pausen vermeld, worden grondoverdrachten aan de abdij beschreven, maar worden bovenal ook geschillen binnen de abdij vermeld. De auteur is niet bekend. De jaren 1104 tot 1152 zijn rond 1160 beschreven, en de voortzetting gebeurde door verschillende schrijvers tot omstreeks 1180.

De Annales Rodenses zijn zo typerend voor de collecties van het HCL omdat ze een goede historische beschrijving van de euregio geven, lang voor de huidige landgrenzen en gebiedsaanduidingen werden aangewezen.

De oorspronkelijke geschriften zijn in het Latijn, maar over de loop van de laatste eeuw meermaals vertaald. Het HCL heeft de documenten gedigitaliseerd. De scans zijn – voorzien van transcriptie – in te zien via de website van het HCL.

Bronvermelding

  • Annales Rodenses: Archief Abdij Kloosterrade (Rolduc; 1108-19e eeuw), toegangscode 14.D004, inventarisnummer 1187.
  • Foto studiezaal: HCL Beeldbank, fotograaf Stefan Graatsma, collectie RHCL, ongenummerd.